Iedereen in Nederland heeft verschillende soorten PFAS in het bloed. Bij vrijwel iedereen is de hoeveelheid PFAS hoger dan de gezondheidskundige grenswaarde. Dat blijkt uit onderzoek van het RIVM met bloedmonsters uit 2016 en 2017.
Dat mensen meer PFAS in hun bloed hebben dan de gezondheidskundige grenswaarde, wil niet zeggen dat mensen daar iets van merken of dat ze daar ziek van worden. Het betekent wel dat PFAS effect kunnen hebben in het lichaam. We weten bijvoorbeeld dat PFAS effect kunnen hebben op het immuunsysteem of kunnen zorgen voor een hoger cholesterol. Of je iets gaat merken van PFAS in je lichaam, is ook afhankelijk van de hoeveelheid PFAS, de duur van de blootstelling en je persoonlijke gezondheidssituatie.
PFOS en PFOA meest gevonden
Het RIVM keek naar 28 verschillende PFAS in bijna 1.500 bloedmonsters. Dit geeft een goed beeld van de situatie in Nederland. In bijna alle bloedmonsters zaten minimaal zeven verschillende PFAS. PFOS zat het vaakst in het bloed, gevolgd door PFOA.
Daarnaast keek het RIVM met extra aandacht naar de regio’s Dordrecht en rond de Westerschelde. Deze regio’s liggen in de buurt van fabrieken waaruit PFAS in de omgeving is terechtgekomen. Bij inwoners uit de regio Dordrecht werd met name meer PFOA gevonden dan gemiddeld in Nederland. Rond de Westerschelde was met name de hoeveelheid PFOS hoger.
Belangrijk dat er minder PFAS in het lichaam komen
Het RIVM berekende in 2021 en 2023 dat mensen in Nederland uit voedsel en drinkwater te veel PFAS binnenkrijgen. De resultaten van dit onderzoek bevestigen dat. PFAS staan erom bekend dat ze moeilijk afbreken in het milieu en dat deze stoffen maar langzaam uit het, lichaam verdwijnen. Deze stoffen komen in heel Nederland voor in de bodem, in voedsel, drinkwater en consumentenproducten. Om de hoeveelheid PFAS op termijn onder de gezondheidskundige grenswaarde te laten komen, is het hard nodig dat mensen minder PFAS binnenkrijgen. Daarom is het nodig dat bedrijven en de overheid snel meer maatregelen nemen om verspreiding van PFAS te voorkomen.
Mensen kunnen zelf opletten of er PFAS zitten in producten, zoals antiaanbaklagen, cosmetica en regenjassen. Het Voedingscentrum adviseert om gevarieerd te eten om minder PFAS binnen te krijgen.
PFAS-onderzoeksprogramma
Voor dit onderzoek heeft het RIVM bloedmonsters gebruikt uit 2016 en 2017. Voor een meer recent beeld gaat het RIVM nog onderzoek doen met bloedmonsters uit 2025. De resultaten van dit onderzoek verwacht het RIVM in 2026.
Deze onderzoeken maken deel uit van het landelijke PFAS-onderzoeksprogramma dat het RIVM uitvoert. Het doel van dit programma is om in beeld te krijgen hoe de blootstelling van de Nederlandse bevolking aan PFAS kan worden verminderd.
Meer informatie over het onderzoek naar PFAS in bloed vind je op de website van het RIVM (met vragen en antwoorden over dit onderzoek). Of lees meer over PFAS en gezondheid op de website van GGD Leefomgeving. Verder vind je vragen en antwoorden over het bloedonderzoek op de website van GGD Zuid-Holland Zuid:
===========================================================================================
Reacties op RIVM-publicatie
Gedeputeerden Meindert Stolk en Frederik Zevenbergen van Provincie Zuid-Holland:
“We krijgen allemaal te veel PFAS binnen – dat wisten we al, maar dit rapport bevestigt het opnieuw. Rond Chemours zie je de bekende stoffen terug, maar het probleem gaat veel verder: PFAS is een landelijk vraagstuk. In Zuid-Holland blijven we stevig aan de kraan draaien, maar dit vraagt ook actie vanuit Den Haag én Europa.”
Wethouders milieu van de gemeenten Dordrecht, Molenlanden, Papendrecht en Sliedrecht:
“Het is goed dat het RIVM onderzoek doet naar PFAS in ons bloed. Voor Dordrecht en omgeving is deze uitkomst niet verrassend, wel zorgelijk. Jarenlange uitstoot laat sporen na. We zijn blij dat er vervolgonderzoek komt met actuele/ recente bloedmonsters. We volgen de bevindingen nauwgezet. Samen met het Rijk en regio zetten we alles op alles voor een schone en veilige leefomgeving. Dat betekent: strenger vergunnen, beter monitoren en bovenal: nul uit de pijp. Alleen een landelijk verbod stopt nieuwe vervuiling.”
Oproep GGD GHOR Nederland en GGD ZHZ: Snel verbod op PFAS noodzakelijk voor publieke gezondheid
De afgelopen jaren is steeds duidelijker geworden dat we allemaal PFAS binnen krijgen. In 2021 en 2023 bracht het RIVM onderzoeken naar buiten met als boodschap dat Nederlanders via voeding en drinkwater te veel PFAS binnen krijgen. Het RIVM-onderzoek naar PFAS in bloedmonsters bevestigt dit beeld, in 2016-2017 was bij vrijwel iedereen de hoeveelheid PFAS hoger dan de gezondheidskundige grenswaarde. Deze resultaten bevestigen de noodzaak om PFAS bij de bron aan te pakken en verspreiding naar de leefomgeving te beperken." Lees hier het volledige statement
